Luật Tư pháp Người chưa thành niên 2024, số 59/2024/QH15, được Quốc hội thông qua vào ngày 30 tháng 11 năm 2024, sẽ có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2026. Luật này gồm 5 phần, 10 chương và 179 điều, quy định một số nội dung quan trọng như:
- 1. Quy định 12 biện pháp xử lý chuyển hướng cùng với các điều kiện đặc biệt được áp dụng, thẩm quyền áp dụng các biện pháp xử lý chuyển hướng đối với người chưa thành niên phạm tội.
- 2. Quy định thời hạn điều tra, truy tố, xét xử đối với người chưa thành niên không quá nửa thời hạn điều tra, truy tố, xét xử đối với người trưởng thành, trừ trường hợp có tính chất phức tạp.
- 3. Giảm mức phạt tù đối với người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi còn 9 năm, đối với người từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi còn 15 năm.
- 4. Quy định trại giam riêng, phân trại hoặc khu giam giữ riêng cho người chưa thành niên là phạm nhân trong trại giam.
Luật Tư pháp Người chưa thành niên 2024 quy định 12 biện pháp xử lý chuyển hướng đối với người chưa thành niên phạm tội, bao gồm:
- Khiển trách: Khen thưởng hoặc phán xét để khuyến khích người chưa thành niên thay đổi hành vi.
- Xin lỗi bị hại: Người chưa thành niên phải xin lỗi người bị hại, giúp họ hiểu và chấp nhận.
- Bồi thường thiệt hại: Người chưa thành niên phải bồi thường mất mát hoặc thiệt hại do hành vi của mình gây ra.
- Giáo dục tại xã, phường, thị trấn: Người chưa thành niên được giáo dục tại cộng đồng để hiểu rõ hậu quả của hành vi phạm pháp.
- Quản thúc tại gia đình: Người chưa thành niên được giám sát và giáo dục tại gia đình để tránh phạm pháp.
- Hạn chế khung điều đi lại: Người chưa thành niên được hạn chế đi lại vào những nơi có nguy cơ phạm pháp.
- Cảm tiếp xúc với người có nguy cơ dẫn đến người chưa thành niên phạm tội: Người chưa thành niên được giáo dục và cảm nhận nguy cơ để tránh phạm pháp.
- Tham gia chương trình học tập: Người chưa thành niên được tham gia các chương trình học tập để phát triển tinh thần và trí tuệ.
- Tham gia điều trị hoặc tâm lý học: Người chưa thành niên được điều trị hoặc tâm lý học để giải quyết các vấn đề tâm lý.
- Thực hiện công việc phụng vụ cộng đồng: Người chưa thành niên thực hiện các công việc phụng vụ để học hỏi và phát triển.
- Giáo dục tại trường giáo dục: Người chưa thành niên được giáo dục tại trường để hiểu rõ luật pháp và hành vi phù hợp.
- Giáo dục tại trại giam: Người chưa thành niên được giáo dục tại trại giam để tránh phạm pháp và phát triển tinh thần.
Các điều kiện đặc biệt áp dụng các biện pháp này bao gồm: tình trạng phức tạp của vụ án, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm pháp, và tình hình tâm lý của người chưa thành niên.
Theo quy định của Luật Tư pháp Người chưa thành niên 2024, thời hạn điều tra đối với người chưa thành niên được quy định cụ thể như sau:
- Thời hạn điều tra:
- Đối với vụ án ít nghiêm trọng: thời hạn điều tra không quá 1 tháng.
- Đối với vụ án nghiêm trọng: thời hạn điều tra không quá 2 tháng.
- Đối với vụ án rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng: thời hạn điều tra không quá 3 tháng.
- Gia hạn điều tra:
- Trong trường hợp vụ án có tính chất phức tạp hoặc cần thêm thời gian để hoàn thiện hồ sơ, thời hạn điều tra có thể được gia hạn. Tuy nhiên, tổng thời gian gia hạn điều tra không được vượt quá nửa thời hạn điều tra đối với người trưởng thành.
- Điều kiện gia hạn điều tra:
- Khi gia hạn điều tra, cơ quan điều tra phải có văn bản báo cáo và được sự phê chuẩn của Viện kiểm sát có thẩm quyền.
Luật Tư pháp Người chưa thành niên 2024 quy định chi tiết về việc truy tố đối với người chưa thành niên phạm tội, bao gồm:
- Thời hạn truy tố:
- Đối với vụ án ít nghiêm trọng: thời hạn truy tố không quá 15 ngày.
- Đối với vụ án nghiêm trọng: thời hạn truy tố không quá 20 ngày.
- Đối với vụ án rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng: thời hạn truy tố không quá 30 ngày.
- Gia hạn truy tố:
- Trong trường hợp vụ án có tính chất phức tạp hoặc cần thêm thời gian để hoàn thiện hồ sơ, thời hạn truy tố có thể được gia hạn. Tuy nhiên, tổng thời gian gia hạn truy tố không được vượt quá nửa thời hạn truy tố đối với người trưởng thành.
- Điều kiện gia hạn truy tố:
- Việc gia hạn truy tố phải được phê chuẩn bởi Viện kiểm sát có thẩm quyền và cần có văn bản báo cáo chi tiết về lý do gia hạn.
- Quy trình truy tố:
- Sau khi kết thúc điều tra, hồ sơ vụ án sẽ được chuyển sang Viện kiểm sát để xem xét truy tố. Viện kiểm sát sẽ xem xét các tài liệu, chứng cứ và kết quả điều tra để quyết định truy tố.
- Nếu quyết định truy tố, Viện kiểm sát sẽ lập cáo trạng và gửi đến Tòa án để tiến hành xét xử.
- Quyền lợi của người chưa thành niên trong quá trình truy tố:
- Người chưa thành niên có quyền được bảo vệ, được hỗ trợ tâm lý, và có sự giám sát của người giám hộ hoặc luật sư trong suốt quá trình truy tố.
Luật Tư pháp Người chưa thành niên 2024 quy định quy trình xét xử đối với người chưa thành niên phạm tội như sau:
- Nguyên tắc xét xử:
- Xét xử người chưa thành niên phải đảm bảo công bằng, minh bạch và bảo vệ quyền lợi của họ.
- Tòa án phải xem xét toàn diện các yếu tố về hoàn cảnh gia đình, môi trường sống và trình độ học vấn của người chưa thành niên.
- Thành phần Hội đồng xét xử:
- Hội đồng xét xử gồm có thẩm phán, hội thẩm nhân dân và kiểm sát viên. Trong trường hợp cần thiết, có thể mời giáo viên, chuyên gia tâm lý tham gia để hỗ trợ quá trình xét xử.
- Quy trình xét xử:
- Phiên tòa xét xử người chưa thành niên phải được tổ chức kín để bảo vệ danh dự và quyền riêng tư của họ. Chỉ những người liên quan trực tiếp mới được phép tham dự.
- Người giám hộ, luật sư hoặc đại diện hợp pháp của người chưa thành niên phải có mặt tại phiên tòa để bảo vệ quyền lợi của họ.
- Tòa án phải đảm bảo người chưa thành niên được trình bày ý kiến, được hỏi và được trả lời các câu hỏi một cách tự nhiên, không bị ép buộc.
- Quyết định của Tòa án:
- Quyết định của Tòa án phải căn cứ vào tính chất, mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội và hoàn cảnh gia đình, tâm lý của người chưa thành niên.
- Tòa án có thể áp dụng các biện pháp xử lý như phạt tiền, cải tạo không giam giữ, hoặc biện pháp giáo dục khác thay vì phạt tù để đảm bảo sự phát triển và hòa nhập xã hội của người chưa thành niên.
- Thi hành án:
- Quyết định của Tòa án phải được thi hành ngay sau khi tuyên án. Trong trường hợp người chưa thành niên phải thực hiện các biện pháp giáo dục hoặc cải tạo, các cơ quan chức năng phải phối hợp chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả thi hành.
Theo Luật Tư pháp Người chưa thành niên 2024, việc giam giữ và giáo dục người chưa thành niên phạm tội được quy định rất chi tiết để đảm bảo quyền lợi và phát triển của họ. Dưới đây là một số điểm chính về trại giam riêng cho người chưa thành niên:
- Trại giam riêng hoặc phân trại riêng:
- Người chưa thành niên sẽ được giam giữ tại các trại giam riêng hoặc phân trại riêng biệt với người trưởng thành. Điều này nhằm tạo môi trường thích hợp để giáo dục và cải tạo người chưa thành niên.
- Khu giam giữ riêng trong trại giam:
- Trong trường hợp không có trại giam riêng cho người chưa thành niên, các trại giam phải bố trí khu vực giam giữ riêng biệt cho họ. Các khu vực này phải đảm bảo điều kiện sinh hoạt và giáo dục phù hợp với lứa tuổi và tâm lý của người chưa thành niên.
- Chế độ sinh hoạt và học tập:
- Người chưa thành niên trong trại giam sẽ được hưởng chế độ sinh hoạt, ăn uống, y tế và học tập phù hợp. Họ sẽ được tham gia các hoạt động giáo dục, đào tạo nghề và các chương trình phục hồi chức năng.
- Các hoạt động này nhằm giúp người chưa thành niên nhận thức được hành vi sai trái của mình, cải tạo và chuẩn bị cho việc tái hòa nhập cộng đồng sau khi ra trại.
- Quyền lợi của người chưa thành niên:
- Người chưa thành niên trong trại giam có quyền được bảo vệ, không bị xâm hại về thể chất và tinh thần.
- Họ có quyền được gặp gỡ gia đình, người giám hộ và luật sư theo quy định của pháp luật.
Phân trại là một phần trong trại giam được dành riêng cho người chưa thành niên. Dưới đây là một số chi tiết về phân trại này:
- Bố trí phân trại:
- Mỗi trại giam phải bố trí ít nhất một phân trại riêng biệt dành cho người chưa thành niên.
- Phân trại phải được thiết kế đảm bảo điều kiện an toàn và phù hợp với lứa tuổi của người chưa thành niên, bao gồm các khu vực sinh hoạt, học tập và giải trí.
- Điều kiện sinh hoạt:
- Người chưa thành niên trong phân trại được hưởng chế độ ăn uống, y tế, vệ sinh phù hợp với nhu cầu lứa tuổi.
- Phân trại phải đảm bảo các tiện nghi sinh hoạt, giúp người chưa thành niên có cuộc sống ổn định và an toàn.
- Giáo dục và đào tạo:
- Người chưa thành niên trong phân trại được tham gia các chương trình giáo dục, bao gồm học văn hóa, học nghề, và các hoạt động ngoại khóa.
- Các hoạt động giáo dục này nhằm giúp người chưa thành niên phát triển toàn diện, nhận thức đúng đắn về hành vi của mình và chuẩn bị cho việc tái hòa nhập cộng đồng.
- Quản lý và giám sát:
- Phân trại có đội ngũ cán bộ chuyên trách quản lý và giám sát, đảm bảo an ninh và trật tự.
- Các cán bộ này phải có trình độ chuyên môn và kỹ năng làm việc với người chưa thành niên, đảm bảo môi trường giáo dục và cải tạo tích cực.
- Chương trình phục hồi chức năng:
- Người chưa thành niên trong phân trại được tham gia các chương trình phục hồi chức năng tâm lý và xã hội, giúp họ vượt qua các khó khăn tâm lý và chuẩn bị cho cuộc sống sau khi ra trại.
Khu giam giữ riêng cho người chưa thành niên trong trại giam được thiết kế để đảm bảo các điều kiện sống và giáo dục phù hợp với lứa tuổi và tâm lý của họ. Dưới đây là một số chi tiết quan trọng:
- Thiết kế và cơ sở vật chất:
- Khu giam giữ riêng phải được thiết kế an toàn, với các tiện nghi cơ bản như phòng ngủ, phòng học, khu vực sinh hoạt chung và khu vực vui chơi.
- Cơ sở vật chất phải đảm bảo vệ sinh và an toàn cho sức khỏe của người chưa thành niên.
- Chế độ sinh hoạt:
- Người chưa thành niên trong khu giam giữ riêng được hưởng chế độ ăn uống, y tế và vệ sinh phù hợp với nhu cầu và lứa tuổi.
- Chế độ sinh hoạt phải đảm bảo sự phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần cho người chưa thành niên.
- Chương trình giáo dục và đào tạo:
- Người chưa thành niên được tham gia các chương trình giáo dục phổ thông, đào tạo nghề và các hoạt động ngoại khóa.
- Các chương trình này nhằm giúp họ tiếp tục học tập, phát triển kỹ năng và chuẩn bị cho việc tái hòa nhập cộng đồng.
- Hoạt động giải trí và thể dục thể thao:
- Khu giam giữ riêng phải có các khu vực và phương tiện để người chưa thành niên tham gia các hoạt động thể dục thể thao và giải trí.
- Các hoạt động này giúp giảm căng thẳng, phát triển thể chất và tinh thần lành mạnh.
- Quản lý và giám sát:
- Khu giam giữ riêng có đội ngũ cán bộ chuyên trách quản lý và giám sát, đảm bảo an ninh và trật tự.
- Các cán bộ này phải được đào tạo chuyên môn về làm việc với người chưa thành niên, có kỹ năng giảng dạy và hỗ trợ tâm lý.
- Hỗ trợ tâm lý và xã hội:
- Người chưa thành niên trong khu giam giữ riêng được hỗ trợ tâm lý và xã hội để giải quyết các vấn đề cá nhân và gia đình.
- Họ được tham gia các chương trình phục hồi chức năng tâm lý để cải thiện sức khỏe tinh thần và chuẩn bị cho cuộc sống sau khi ra trại.
Các quy định này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và giáo dục của người chưa thành niên trong trại giam, đồng thời đảm bảo họ nhận được sự hỗ trợ và giám sát cần thiết để tái hòa nhập cộng đồng một cách tốt nhất.
Tải văn bản TẠI ĐÂY
